MIOMIR MIKI STAMENKOVIĆ R.I.P.

Prekjuče, 20. decembra, u 84. godini preminuo je Miomir Miki Stamenković, jedan od pionira jugoslovenske kinematografije. Stamenković je prisutan čitavih sedam decenija u našoj kinematografiji i to ne samo kao reditelj dugometražnih igranih filmova već i kao autor dokumentarnih filmova, scenarista i pomoćnik režije.

Kao pomoćnik režije bio je najbliži saradnik i u određenom smislu učenik Žike Mitrovića sa kojim je sarađivao od prvog filma EŠALON DOKTORA M iz 1955. godine. Njihova saradnja produžila se i u periodu kada je Miki postao samostalan i afirmisan reditelj.
U svom opusu celovečernjih igranih filmova, Stamenković je postao specijalista za žanrovske priče, naročito za krimiće i partizanske filmove. Imao je pionirsku ulogu u razvoju makedonske i kosovske kinematografije gde je posle saradnje sa Žikom Mitrovićem snimio i svoje prve radove POD ISTO NEBO i VUK SA PROKLETIJA.
Kasnije postaje specijalista za filmove koji se bave aktivnostima tajnih službi i tako snima KLOPKU ZA GENERALA, film o akciji OZNE u kojoj je uhapšen Draža Mihajlović, zatim SB ZATVARA KRUG i OPASNI TRAG. U trećem filmu ovog triptiha o Službi, Stamenković se vraća na Kosovo i snima priču o borbi protiv albanskih iredentista u nemirnoj srpskoj pokrajini. Od VUKA SA PROKLETIJA pa sve do OPASNOG TRAGA, Stamenkovićevi filmovi imaju prepoznatljive likove Albanaca i konzistentno se bave podelama na one koji poštuju stare vrednosti i one koji prihvataju nove što rezultira i ideološkim podelama. Između ova dva filma osnovna razlika u tome što u filmovima o Drugom svetskom ratu mladi donose progresivne vrednosti a u filmovima o iredenti mladi reprezentuju separatističke elemente.
Stamenković je radio i na televiziji i iz tog dela njegovog stvaralaštva izdvaja se izuzetno zanimljiv Guys on a Mission flick DVOSTRUKI UDAR iz 1985. godine o partizanskim specijalcima koji se infiltriraju na neprijateljsku teritoriju pred početak borbi na Sremskom frontu. Iako je u osnovi reč o prilično klasičnom akcionom filmu, u njemu Stamenković ne krije tada već prisutnu rezignaciju Sremskim frontom kao strateški neopravdanom gubitku života.
Uprkos tome što se u estetskom smislu verovatno VUK SA PROKLETIJA izdvaja kao najkompletniji Stamenkovićev rediteljski rad, šira javnost i mlađa publika ga najviše pamte po campy krimiću NEKA DRUGA ŽENA koji je snimio 1981. godine sa upečatljivom ulogom Merime Isaković i zapletom koji je svojevrsni rimejk Mitrovićevog UBISTVA NA SVIREP I PODMUKAO NAČIN...
Poslednjih godina Stamenković se kroz seriju dokumentarnih filmovao jugoslovenskim glumcima bavio beleženjem istorije koju je sve do kraja osamdesetih godina prošlog veka i sam stvarao.
Stamenković je snimao filmove kakve volimo u kinematografiji koja to nije previše cenila. Ipak, ostao je istrajan u svom viđenju repertoarskog filma do poslednjeg trenutka i ostavio je iza sebe solidan i u žanrovskom smislu beskompromisan opus filmova.